Koszty pogrzebu a zasiłek pogrzebowy

08-10-2021

W dzisiejszym wpisie omówię koszty pogrzebu spadkodawcy stanowiące dług spadkowy. Poruszę również kwestię zasiłku pogrzebowego oraz omówię kiedy bank może zwrócić środki przeznaczone na organizacje pochówku.

Spis treści:

  1. Koszty pogrzebu jako dług spadku
  2. Kto ponosi koszty pogrzebu?
  3. Co to jest zasiłek pogrzebowy?
  4. Wysokość zasiłku pogrzebowego
  5. Kiedy można wystąpić o zasiłek pogrzebowy?
  6. Wypłata kosztów pogrzebu przez bank

Koszty pogrzebu jako dług spadku

W jednym z poprzednich wpisów omówiona została kwestia długów spadkowych (więcej tutaj). Do długów spadkowych należą m.in. koszty pogrzebu. Omawiając tę kwestię trzeba odpowiedzieć na pytanie czy wszystkie wydatki związane z pochówkiem mogą zostać zaliczone do długów spadkowych.

Aby wydatek został uznany za należący do długu spadkowego musi odpowiadać zwyczajom przyjętym w danym środowisku. Oczywiście będzie to wydatek związany z zakupem trumny, miejsca na cmentarzu czy koszt ceremonii pogrzebu. Może to również być koszt przewozu zwłok. Są to jedne z podstawowych kosztów związanych z organizacją pochówku. Nie ulega wątpliwości, że będą one stanowić długi spadkowe.

W trakcie organizacji pogrzebu mogą również pojawić się inne wydatki, które można będzie zaliczyć jako koszty pogrzebu, a więc jako długi spadkowe. Jako przykład można wskazać ofiarę dla duchownego, koszt kremacji oraz zakupu urny, koszt wykonania nagrobku lub jego odnowienia. Do mniej oczywistych kosztów pogrzebu można zaliczyć koszt poczęstunku, a nawet koszt zakupu odzieży żałobnej.

Jak już wskazano, wydatki muszą uwzględniać zwyczaje panujące w danym środowisku. Oznacza to, że nie każdy wydatek można uznać za koszt pogrzebu. Zależy to od okoliczności konkretnej sprawy. Może zdarzyć się, że do kosztów pogrzebu nie zostanie zakwalifikowany, np. poczęstunek, ponieważ w danym środowisku nie istniał zwyczaj organizowania konsolacji.

Kto ponosi koszty pogrzebu ?

Przepisy prawa nie określają, kto ponosi koszty pogrzebu. Zatem każdy jest uprawniony do poniesienia tych kosztów. W większości przypadków te koszty ponosi najbliższa rodzina. Może zdarzyć się, że wydatki pokryje osoba trzecia, np. znajomy czy pracodawca.

Osoba ponosząca koszty pogrzebu ma prawo ubiegać się o ich zwrot od spadkobierców. Ważne jest to, że można domagać się kosztów faktycznie poniesionych.

Trzeba pamiętać o tym, że nie ma ustalonej górnej granicy wydatków związanych z pogrzebem. Jeżeli wydatki nie będą odpowiadały zwyczajom panującym w danym środowisku, spadkobierca może odmówić ich zwrotu.

W przypadku poniesienia kosztów pogrzebu wspólnie przez spadkobierców, mogą oni koszty pomiędzy sobą rozliczyć. Jeżeli koszty pogrzebu pokrył jeden ze spadkobierców, to uprawniony jest on do żądania ich zwrotu od pozostałych spadkobierców. Może się zdarzyć, że spadkodawca ma tylko jednego spadkobiercę, który poniósł koszty pogrzebu w całości. W takiej sytuacji nie przysługuje mu zwrot kosztów od innych osób ze względu na to, że musiałby ich dochodzić od samego siebie.

Osoba, która poniosła wydatki związane z pochówkiem może ubiegać się o wypłatę zasiłku pogrzebowego. Może również wystąpić do banku prowadzącego rachunek bankowy osoby zmarłej o zwrot kosztów pogrzebu.

Co to jest zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem wypłacanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w celu pokrycia kosztów pogrzebu osoby zmarłej.

Zasiłek pogrzebowy przysługuje po śmierci:

  • ubezpieczonego,
  • osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
  • osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
  • ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego,
  • członka rodziny ubezpieczonego lub osoby pobierającej emeryturę lub rentę.

Zasiłek przysługuje również w razie śmierci członka rodziny ubezpieczonego lub osoby pobierającej emeryturę lub rentę, a mianowicie:

  • małżonka (wdowy i wdowca),
  • rodziców, ojczyma, macochy oraz osoby przysposabiającej,
  • dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobionych i dzieci umieszczonych w rodzinie zastępczej,
  • przyjętych na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności innych dzieci niż dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione i dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej,
  • rodzeństwa,
  • dziadków,
  • wnuków,
  • osób, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Zasiłek pogrzebowy wypłaca się osobie pokrywającej koszty pogrzebu. Może się zdarzyć, że zasiłek pogrzebowy zostanie wypłacony pracodawcy, domowi pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego. Oczywiście podmioty te uprawnione są do uzyskania zasiłku, jeżeli pokryły koszty pogrzebu.

Trzeba pamiętać o tym, że zasiłek pogrzebowy jest wypłacany tylko raz oraz jednej osobie uprawnionej. Wyjątek stanowi sytuacja, w której więcej niż jedna osoba poniosła koszty pogrzebu. Wtedy zasiłek ulega podziałowi proporcjonalnie do poniesionych kosztów.

Wysokość zasiłku pogrzebowego

Wysokość zasiłku pogrzebowego wynosi 4000 zł.

Kiedy można wystąpić o zasiłek pogrzebowy ?

Zasadą jest, że o zasiłek pogrzebowy można wystąpić w terminie 12 miesięcy od dnia śmierci spadkodawcy. Jest to tzw. termin zawity po upływie którego uprawnienie o wypłatę zasiłku pogrzebowego wygasa.

Jest jednak przewidziany wyjątek zgodnie z którym można wystąpić o wypłatę zasiłku pogrzebowego w terminie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Dotyczy to jednak sytuacji, w której zwłoki lub zidentyfikowanie osoby zmarłej nastąpiło później. Mogą to też być inne przyczyny całkowicie niezależne od osoby uprawnionej do zasiłku.

Osoba występująca o wypłatę zasiłku pogrzebowego w terminie 12 miesięcy od dnia pogrzebu zobowiązana jest przedstawić zaświadczenie policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający zaistnienie okoliczności lub przyczyn które uniemożliwiły zgłoszenie wniosku w terminie 12 miesięcy od dnia śmierci.

Wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na formularzu Z-12. Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

  • skrócony odpis zgonu,
  • rachunki potwierdzające wydatki związane z pogrzebem w oryginale, jeżeli oryginały znajdują się w banku w związku z wnioskiem o wypłatę kosztów pogrzebu, można przedstawić potwierdzone przez bank kopię tych rachunków,
  • dokumenty potwierdzające tożsamość wnioskującego,
  • dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo z osobą zmarłą (np. akt urodzenia),
  • zaświadczenie płatnika składek osoby zmarłej o podleganiu ubezpieczeniu emerytalnemu i ubezpieczeniowemu, lub zaświadczenie płatnika składek osoby wnioskującej o wypłatę zasiłku jeżeli jest to podstawa do podlegania ubezpieczeniu.

Do odbioru zasiłku pogrzebowego można upoważnić zakład pogrzebowy. W takiej sytuacji środki mogą zostać przekazane bezpośrednio do tego zakładu.

Wypłata kosztów pogrzebu przez bank

Bank może wypłacić koszty pogrzebu ze środków zgromadzonych na rachunku osoby zmarłej. Dotyczy to następujących typów rachunków:

  • oszczędnościowego,
  • oszczędnościowo-rozliczeniowego,
  • terminowej lokaty oszczędnościowej.

Wniosek o wypłatę kosztów pogrzebu należy złożyć do banku, który prowadził rachunek bankowy osoby zmarłej. Do takiego wniosku należy załączyć dokumenty (np. rachunki, faktury) potwierdzające wysokość poniesionych wydatków. Bank po przeanalizowaniu wniosku może dokonać zwrotu kosztów ze środków znajdujących się na rachunku osoby zmarłej. Bank bada czy przedstawione koszty pogrzebu nie przekraczają zwyczajowych kosztów przyjętych w danym środowisku.

Warto wskazać, że kwota wypłacona na rzecz osoby pokrywającej koszty pogrzebu nie wchodzi w skład spadku. Wypłata środków przez bank skutkuje tym, że osoba pokrywająca koszty nie może domagać się ich zwrotu od spadkobierców.