Nabycie praw do spadku

31-05-2021

Przyjmuje się, że nabycie spadku następuje z chwilą jego otwarcia. Chwila otwarcia spadku utożsamiana jest ze śmiercią spadkodawcy.

Stwierdzenie praw do spadku wiąże się z podjęciem działań mających na celu formalne potwierdzenie, że spadkobiercy przysługuje spadek po zmarłym. Można tego dokonać przed sądem lub przed notariuszem.

Przepisy prawa nie nakładają na spadkobierców terminu, w którym należy stwierdzić nabycie praw do spadku. Oznacza to, że wniosek o stwierdzenie praw do spadku np. po osobie zmarłej w 2018 r. może zostać złożony dopiero w 2021 roku.

Trzeba jednak pamiętać, że w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania możliwe jest złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Po tym terminie oraz braku złożenia stosownego oświadczenia przyjmuje się, że spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Dotyczy to spadków nabytych po dniu 18 października 2015 r. Przed tą datą, przyjmuje się, że brak złożenia oświadczenia skutkował nabyciem spadku wprost.

Wniosek o nabycie praw do spadku

Nabycie praw do spadku może nastąpić przed sądem powszechnym. Właściwym miejscowo sądem do stwierdzenia praw do spadku jest sąd ostatniego miejsca pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Może się zdarzyć sytuacja, w której nie będzie możliwe ustalenie miejsca ostatniego pobytu spadkodawcy lub miejsca gdzie znajduje się majątek spadkowy. W takich okolicznościach, sądem właściwym miejscowo będzie Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy.

Warto wskazać, że wniosek o stwierdzenie praw do spadku pozostaje we właściwości sądów rejonowych. Wniosek o stwierdzenie nabycia praw do spadku podlega opłacie sądowej w wysokości 100 zł. Dodatkowo niezbędne jest uiszczenie opłaty za wpis w Rejestrze Spadkowym, która wynosi 5 zł.

Wniosek o nabycie praw do spadku musi także zawierać żądanie, w którym zostanie wskazane, kto zdaniem wnioskodawcy powinien zostać spadkobiercą. Wniosek taki powinien zawierać oznaczenie innych niż wnioskodawca spadkobierców (jeżeli występują) lub osób które potencjalnie mogą być spadkobiercami. Należy pamiętać, że w sytuacji gdy spadkodawca pozostawił testament oraz osoba składająca wniosek o nabycie praw do spadku jest w jego posiadaniu, testament należy złożyć do sądu wraz z wnioskiem o nabycie praw do spadku. Do wniosku należy także załączyć odpis aktu zgonu oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo ze zmarłym, ile dziedziczenie zależy od tego pokrewieństwa. Należy pamiętać, że spadkobiercą nie musi być członek rodziny zmarłego, ale również osoba trzecia.

Postępowanie przed sądem

W postępowaniu o stwierdzenie nabycia praw do spadku sąd spadku przeprowadza rozprawę, która kończy się wydaniem postanowienia. Postanowienie spadkowe określa osobę spadkodawcy oraz określa osoby, które nabyły po nim spadek, jak również udziały w jakich spadek został nabyty.

Na taką rozprawę sąd wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi. O spadkobiercach ustawowym można przeczytać szerzej tutaj. Sąd spadku podczas rozprawy odbiera przyrzeczenie spadkowe, które ma służyć za dowód tego, że nie ma innych spadkobierców.

Wymaga podkreślenia, że sąd spadku ma obowiązek z urzędu ustalić spadkobierców. Dlatego też w sytuacji gdy zapewnienie spadkowe lub inne dowody nie są dla sądu wystarczające lub jest brak zapewnienia spadkowego, postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie.

Prawomocne postanowienie o nabyciu praw do spadku podlega wpisowi do Rejestru Spadkowego.