Na blogu pisaliśmy już o tym jak sporządzić ważny testament własnoręczny. Dzisiaj natomiast zajmiemy się sytuacją, gdy osoba, która sporządziła testament, czyli spadkodawca chcę go odwołać. Z tego wpisu dowiesz się:
Tak, spadkodawca może odwołać swój testament praktycznie w każdym momencie, aż do swojej śmierci. Istotne jest, iż spadkodawca musi to zrobić osobiście i nie może skorzystać z pomocy przedstawiciela czy pełnomocnika. Ponadto spadkodawca odwołując testament musi, podobnie jak przy sporządzaniu testamentu, mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Testament może zostać odwołany w całości lub w części w następujący sposób: spadkodawca sporządzi kolejny testament, spadkodawca zniszczy sporządzony przez siebie testament, spadkodawca wprowadzi zmiany w treści testamentu.
Odwołanie testamentu. Jak można odwołać testament
Sytuacja jest prosta, gdy spadkodawca sporządzając kolejny testament wskaże wprost w jego treści, iż jednocześnie odwołuje wcześniejszy testament. Jeżeli jednak spadkodawca poprzestanie na sporządzeniu nowego testamentu, nie umieszczając w jego treści informacji o odwołaniu poprzedniego testamentu, to wówczas za odwołane możemy uznać tylko te postanowienia testamentu, których nie można pogodzić z treścią poprzedniego testamentu. Jeżeli natomiast treść nowego testamentu jest w całości nie do pogodzenia z testamentem wcześniejszym, to wówczas poprzedni testament należy uznać za odwołany w całości (np. w treści pierwszego testamentu spadkodawca powołał do spadku syna i córkę, a w późniejszym testamencie do spadku powołał wyłącznie syna, a zatem wcześniejszy testament uznać należy za odwołany w całości).
Warto przy tym pamiętać, iż spadkodawca może w trakcie swojego życia sporządzić kilka testamentów. W takiej sytuacji wskazane byłoby, aby sporządzając nowy testament spadkodawca wprost wskazał, iż odwołuje wszystkie wcześniejsze testamenty. W innym bowiem wypadku konieczne będzie zestawianie treści poszczególnych testamentów z najnowszym testamentem dla ustalenia czy zostały one odwołane czy też nie.
Nie, nowy testament odwołujący poprzedni testament nie musi być sporządzony w tej samej formie co odwoływany testament. Oznacza to, że jeżeli najpierw spadkodawca sporządził testament, który został spisany przez notariusza w formie aktu notarialnego, to następnie może go odwołać sporządzając ważny testament własnoręczny.
Zniszczenie przez spadkodawcę testamentu zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego jest jednym ze sposobów jego odwołania. Jednocześnie przepisy prawa nie wskazują sposobów zniszczenia testamentu, a więc może to być każda czynność, która doprowadzi do jego unicestwienia. W przypadku testamentu własnoręcznego wystarczy, aby spadkodawca go podarł, aby dokonać skutecznego odwołania testamentu.
Sprawa komplikuje się w przypadku, gdy testament sporządzony został w formie aktu notarialnego. Wówczas bowiem oryginał testamentu pozostaje w kancelarii notarialnej, a spadkodawca otrzymuje jego wypis. Od lat w doktrynie prawa cywilnego budzi wątpliwości czy zniszczenie wypisu testamentu notarialnego jest wystarczające dla jego odwołania, skoro oryginał znajdujący się u notariusza nie zostanie zniszczony. W postanowieniu z dnia 6 sierpnia 2015 r. Sąd Najwyższy wskazał, że dopuszczalne jest odwołanie testamentu notarialnego poprzez zniszczenie jego wypisu (sygn. akt V CSK 635/14), o ile taka była wola spadkodawcy. W praktyce jednak problematyczne po śmierci spadkobiercy może być wykazanie, iż niszcząc wypis chciał odwołać testament, szczególnie w sytuacji, gdy istnieć będę inne wypisy tego testamentu. Dlatego też w przypadku testamentu notarialnego wskazane byłoby jego odwołanie poprzez sporządzenie nowego testamentu, w treści którego spadkodawca odwoła poprzedni testament.
Wprowadzenie takich zmian może prowadzić do odwołania wcześniejszego testamentu w całości lub w części. Nastąpi to, jeżeli przeróbki w treści testamentu będą pozwalały na ujawnienie woli spadkodawcy co do ostatniej woli spadkodawcy.
Odwołanie testamentu może nastąpić np. poprzez przekreślenie całego testamentu własnoręcznego lub jego poszczególnych postanowień. Istotne jest przy tym, aby spadkodawca dokonując zmian bądź przeróbek opatrzył je własnoręcznym podpisem i datą dla uniknięcia wątpliwości od kogo pochodzą i kiedy zostały wprowadzone.
